De man die de tijd meenam: hilarisch, onvoorspelbaar en ontroerend

Onze eigen maatschappij als dystopie, dat is het originele uitgangspunt waaruit De man die de tijd meenam vertrekt. Loser Tom Barren komt uit een techno-utopisch 2016, maar komt door een foutje in ons 2016 terecht. En hier ziet de wereld er opeens wel heel anders uit.. Een intrigerende premisse die me van begin tot eind wist te vermaken.

De mislukte zoon van een supergenie

De man die de tijd meenam gaat over Tom Barren, de mislukte zoon van een supergenie. In zijn 2016 is de wereld schoon, vredig en gelukkig dankzij de uitvinding van het Goettreider Werktuig. Grensconflicten en milieukwesties zijn verleden tijd. In die wereld verloor Tom echter ook zijn moeder en de collega waar hij verliefd op is. Wanneer Tom met een door zijn vader uitgevonden tijdmachine terug in de tijd reist naar 1965 – het moment waarop het Goettreider Werktuig voor het eerst werd aangezet – verandert hij iets in het verleden, waardoor hij in ons 2016 terecht komt. Deze bizarre en vervuilde wereld voelt voor hem aan als een dystopie, maar het is wel een wereld waarin zijn familie én zijn geliefde nog in leven zijn. Wat nu? Bouwt hij hier zijn leven op, of gaat hij terug naar zijn utopische 2016?

Onze maatschappij als dystopie

De invalshoek van dit verhaal is ontzettend intrigerend. Onze eigen maatschappij wordt afgeschilderd als een dystopie, maar het blijkt algauw dat de Tom in ‘ons 2016’ het heel wat beter voor elkaar heeft dan die in het techno-utopische 2016. Dus is dat eigenlijk wel de utopie? Naast de toffe premisse is het verhaal van De man die de tijd meenam ook erg onverwacht, ik had geen flauw idee waar het verhaal naartoe ging en ik werd tijdens het lezen keer op keer verrast.

Ook de grappige schrijfstijl is een pluspunt voor mij. Elan Mastai heeft echt een hilarisch grappig boek geschreven, waarbij hij bijzondere vertelvormen niet schuwt. Hij wendt zich meerdere keren tot de lezer, geeft hoofdstukken waarin hij de voorgaande hoofdstukken samenvat – later krijg je hier een logische verklaring voor – en durft het aan om een compleet hoofdstuk achterstevoren te schrijven. Het geëxperimenteer met taal voelt echter nergens gekunsteld of als een trucje, het is altijd in dienste van het verhaal.

Tijdreizen voor dummies

Een verhaal over tijdreizen bevat vaak een hoop technische informatie en dat is ook in De man die de tijd meenam het geval. Maar omdat het hoofdpersonage zelf ook niet van alle machines snapt hoe het precies werkt, werd het nergens voor mij te technisch. Sowieso werd de informatie goed gedoceerd en afgewisseld met dialogen en herinneringen. Dus geen informatiedumps van hier tot Tokio in dit verhaal.

Scenarioschrijver aan het woord

Aan de korte hoofdstukken en de vlotte schrijfstijl kun je merken dat deze debuutroman geschreven is door een scenarioschrijver. Ik zag het boek eigenlijk als een film aan me voorbij gaan – en ik zou ook heel graag een verfilming zien van het verhaal van Tom Barren. Maar ook het geschreven woord wist me te raken. Ik zat voortdurend luidop te grinniken in de trein en tegen het einde liepen de tranen over mijn wangen. Duidelijk een schrijver die weet hoe hij op de emoties kan inspelen!

Wel moet ik aanhalen dat ik echt niet oké ben met de ‘verkrachtingsscènes’ en de manier waarop de personages hiermee omgaan. De vrouwelijke personages in dit boek zijn me iets te onderdanig en laten zich wel heel gemakkelijk door de man onder de voet lopen. Ook de romantiek vond ik hier en daar wat onrealistisch.

De man die de tijd meenam wist mij al met haar allereerste zin te overtuigen – ‘Het punt is, ik kom uit de wereld die er had moeten zijn’ – en bleef me van begin tot eind verbazen. Elan Mastai weet in zijn debuut een hilarische, maar tegelijkertijd pijnlijk realistische schets van onze maatschappij als dystopie te maken. Het boek is onvoorspelbaar, origineel en ontroerend en laat je geen moment los. Ik zat voortdurend te gniffelen in de trein en heb tegen het einde ook stiekem een traantje gelaten. De experimenten met taal geven het boek een compleet eigen stem, zonder dat het als een trucje voelt. Mastai maakt indruk met een wervelend debuut.

Met dank aan Agora Books en HarperCollins voor het opsturen van een recensie-exemplaar!