The Handmaid’s Tale: intrigerende, maar vrouwonvriendelijke toekomstvisie

In de toekomst, geschetst in The Handmaid’s Tale, worden  vrouwen enkel en alleen als broedmachines gezien. Een Handmaid zoals het hoofdpersonage Offred heeft maar één taak, de voortplanting van het menselijk ras. De rest van de dag brengt ze in stilte door. Een bizar, maar tegelijkertijd realistisch verhaal over een beangstigende toekomst.

De republiek van Gilead

Offred is een dienstmaagd, een handmaid, in de republiek van Gilead. Dienstmaagden hebben slechts één functie: het verzorgen van de voorplanting. De naam Offred betekent dat ze eigendom is van commandant Fred. Ze mag het huis van de commandant en zijn vrouw een keer per dag verlaten om inkopen te doen op de voedselmarkten. Daar staan in plaats van woorden nu afbeeldingen, omdat vrouwen niet langer mogen lezen. Eén keer per maand moet Offred zich overgeven en bidden dat de commandant haar zwanger maakt.

When we think of the past it’s the beautiful things we pick out. We want to believe it was all like that.

Offred kan zich de jaren voor de republiek van Gilead nog goed herinneren. Toen had ze een man en een kind. Ze had een baan, eigen geld en toegang tot kennis. Maar dat is nu allemaal voorbij.

Een overpeinzing

Het lijkt alsof The Handmaid’s Tale een overpeinzing is, waarin Offred haar eigen levensverhaal aan iemand – aan jou als lezer – vertelt. Dit boek is ontzettend goed geschreven, al moest ik in het begin wel even wennen aan de vage, soms wat chaotische schrijfstijl. Als je er eenmaal aan gewend bent ontdek je niet alleen ontzettend veel mooie quotes, maar zie je ook dat de charme van een verhaal soms in de details zit.

A rat in a maze is free to go anywhere, as long as it stays inside the maze.

Het verhaal zelf is wondermooi en de toekomstige maatschappij wordt goed in de verf gezet. De wereld van Offred bevat een sombere toekomstvisie waarin vrouwen enkel als broedmachines worden gezien. Offred mag zelfs haar eigen naam niet meer gebruiken. Haar nieuwe naam betekent letterlijk dat ze het eigendom is van Commander Fred. Dit klinkt op het eerste gezicht misschien heel erg onrealistisch, maar ik ging helemaal mee in het verhaal. Het idee van Margaret Atwood is geniaal en tot in de details uitgewerkt, waardoor je het als lezer wel moet geloven.

Offred als rolmodel

Ik kon me goed identificeren met Offred. Haar emoties kwamen heel echt over, waardoor ik van begin tot eind met haar meeleefde. Het feit dat zij nog in de wereld van voor de republiek Gilead heeft geleefd, maakt dat het verhaal angstig dichtbij komt. Als we niet oppassen eindigt onze maatschappij zo. Het einde vond ik persoonlijk wel wat tegenvallen. Ik had van alles verwacht behalve een zodanig open einde. Jammer genoeg bleef ik met veel vragen achter.

Ik ben heel blij dat ik eindelijk deze klassieker heb gelezen. The Handmaid’s Tale is me zeker niet tegengevallen. In deze fictieve maatschappij ben je als vrouw alleen nuttig als je vruchtbaar bent (en dat is nog maar een klein percentage van de vrouwelijke bevolking) en als ‘dank’ wordt je ingezet als menselijke broedmachine. Een afstotelijke, maar tegelijkertijd intrigerende toekomstvisie die je doet nadenken over de voorplanting, vruchtbaarheid en de zin van het leven.

Dit boek verscheen in het Nederlands als Het verhaal van de Dienstmaagd.