Waarom de film A Clockwork Orange me beter beviel dan het boek

Titel
A Clockwork Orange
Regisseur
Stanley Kubrick
Acteurs
Malcolm McDowell
Patrick Magee
Michael Bate
Jaar
1971
Gebaseerd op
A Clockwork Orange door Anthony Burgess
Beoordeling
★★★★
Overall Score
Rating Summary

Onlangs las ik de klassieker A Clockwork Orange van Anthony Burgess. Eerlijk gezegd viel dit boek me toch een klein beetje tegen. Desondanks vond ik het hoog tijd om de verfilming van Stanley Kubrick te kijken.

A Clockwork Orange film

De beeldende kracht van film

Al stampend, slaand, stelend, zingend, tapdansend en verkrachtend vermaakt Alex, een vandaal met een bolhoed op, zich uitstekend. Al is zijn geluk op tragische wijze ten koste van anderen. Wanneer de regering hem te pakken heeft, wordt hij gehersenspoeld tot modelburger.

Waar ik bij het lezen van A Clockwork Orange moeite had om in het verhaal te komen, met name door het nadsat-dialect dat de personages spreken, trok de film me meteen mee in het verhaal. Ook in de film praten de Drooges soms onbegrijpelijk, maar met beelden erbij wordt het toch allemaal iets sneller duidelijk. Ik vraag me echter wel af of het voor andere kijkers, zonder de voorkennis van het boek, net zo duidelijk is als voor mij.

Een extravagante mise-en-scène

In A Clockwork Orange speelt mise-en-scène een grote rol. We zien personages in extravagante kleding en zeer bijzondere decors. Tel hier de overdreven acteercodes van de personages (soms lijken het net karikaturen) en het gekke taaltje bij op en je krijgt een verbazingwekkend resultaat. Door de kleurrijke mise-en-scène verloor de film geen enkel moment mijn aandacht. Zelfs tijdens lange monologen was er altijd wel iets te zien in beeld.

In het decor zien we een overdaad aan naakte vrouwen (zowel in real life als in schilderijen of beeldhouwkunst). Ook het fallussymbool komt meerdere malen terug. Het is dan ook niet gek dat A Clockwork Orange een film is waar psycho-analitici los op gaan.

DVD Science Fiction Klassiekers

De Negende Symfonie van Beethoven

Daarnaast is in A Clockwork Orange een belangrijke rol weg gelegd voor muziek. Niet alleen inhoudelijk speelt de negende symfonie van Beethoven een grote rol. Ook zijn er vele ritmische montages op de maat van (klassieke) muziekstukken. Daarnaast wordt er gebruik gemaakt van een voice-over. Net als in het boek is het Alex zelf die, als your humble narrator, het verhaal aan de kijker vertelt.

Goed en kwaad

Qua thematiek gaat A Clockwork Orange voornamelijk over de vraag of de mens van nature goed of slecht is. Verder wordt het thema van vrije wil aangeraakt en zien we het belang van onderlinge machtsverhoudingen. Dit is allemaal in lijn met het boek van Anthony Burgess.

Er zijn echter ook verschillen tussen boek en film. Zo is het hoofdpersonage in het boek slechts 15 jaar, terwijl Alex in de film rond de 18 jaar is. Om verdere controverse rond zijn gedrag te voorkomen. Daarnaast komt hij op een andere manier terecht bij de Ludovico Treatment. Er zijn nog een aantal kleine verschillen tussen boek en film, maar over het algemeen volgt de film het boek erg nauwgezet. Alleen het laatste, 21e hoofdstuk ontbreekt, maar dit komt omdat het boek in de VS slechts 20 hoofdstukken telde. Dit maakte voor mij, als iemand die wel alle 21 hoofdstukken gelezen heeft, het einde van de film ietwat te abrupt.

Tot slot wil ik nog kort de aandacht vestigen op de reflexiviteit die we vaak in Science Fiction films zien. Wanneer we een Science Fiction film kijken, zien we een verhaal over hoe onze technologie van invloed kan zijn op de menselijkheid. In A Clockwork Orange wordt dit extra benadrukt. Al met al zeker de moeite waard om deze klassieker eens te bekijken! Ik geef het niet graag toe, maar voor waarschijnlijk het eerst in mijn leven ondersteun ik de stelling The Book Was Better niet…

A Clockwork Orange film

4 reacties

  • Daenelia

    28 mei 2015 at 10:39

    De film heb ik jaren geleden gezien, maar ik vond het toen een vrij harde film. Wel heel goed, maar hard. Ik weet 99% zeker dat ik het boek gelezen heb, maar het is de film die me inderdaad beter bijstaat. Dat is niet altijd zo met boekverfilmingen. Meestal stijgt het boek inderdaad uit boven de film.

    Reageer

    • Marcia

      28 mei 2015 at 11:21

      Ik denk dat ik inderdaad over een paar jaar alleen nog de film herinner ipv het boek!

      Reageer

  • Henk van Iperen

    24 juli 2017 at 15:51

    Ik heb het boek niet gelezen maar het “taaltje” in de film kwam op mij direct begrijpelijk over.
    Om de zoveel jaar bekijk ik de film opnieuw en het lijkt wel of hij steeds beter wordt.
    Ik las in je stukje dat het een Science fiction film betreft. Ik betwijfel dit omdat er in de film een paar krantenkoppen/artikelen te zien zijn waarin het jaartal 1970 wordt genoemd.
    Ook ben ik er sinds kort achter waarom Alex een slang bezit (zou de slang van Eden moeten voorstellen).
    Er blijven toch nog steeds veel vragen over m.b.t. deze film dus voor mij voldoende redenen om de film nog vele malen te zien.

    Reageer

    • Marcia

      25 juli 2017 at 17:37

      Ik ga de film ook zeker nog vele malen kijken – hij blijft goed 😀

      Reageer

Laat een reactie achter

Je mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd *

Oog op de Toekomst is een website vol verhalen over aliens, post-apocalyptische werelden, zombies, klimaatverandering en toekomstige werelden in crisis. Oftewel: een blog compleet in het teken van Science Fiction.

© Marcia van der Zwan